गत शनिबार हमासले गाजाबाट इजरायलमा घातक हमला गरेको थियो। यस हमलाको केही घण्टापछि आइतबार लेबनानी आतंकवादी संगठन हिजबुल्लाहले पनि दक्षिण लेबनानबाट इजरायलमा गोली प्रहार गरेको थियो, त्यसपछि इजरायलले पनि भारी गोलीबारी गरेको थियो।
आइतवार नै हिजबुल्लाहले प्यालेस्टिनीहरूसँग ऐक्यबद्धता जनाउँदै शेबा फार्महरूको तीन स्थानहरूमा रकेट र तोपहरू प्रहार गरेको बताएको छ। “हाम्रो इतिहास, हाम्रा बन्दुकहरू र हाम्रा रकेटहरू तपाईंसँग छन्,” हेजबुल्लाहका वरिष्ठ अधिकारी हाशिम सफीडाइनले बेरुतको ठीक बाहिर दहियाहमा प्यालेस्टिनी लडाकुहरूलाई समर्थन गर्दै भने।
हिजबुल्लाहको बयानको केही घण्टापछि सोमबार प्यालेस्टिनी संगठन इस्लामिक जिहादले दक्षिणी लेबनान र उत्तरी इजरायलको सीमामा रहेका धेरै क्षेत्रमा बम विष्फोटको जिम्मेवारी लिएको थियो। जवाफमा इजरायलले पनि यस क्षेत्रमा हवाई आक्रमण गरेको थियो।
इरानले हमास र हिजबुल्लाह जस्ता चरमपन्थी संगठनहरूलाई आर्थिक र सैन्य सहयोग गर्दै आएको कुरा कसैबाट लुकेको छैन। तसर्थ, इरानले हमास, हिजबुल्लाह र इस्लामिक जिहाद जस्ता संगठनहरूमार्फत इजरायललाई घेरा हाल्ने प्रयास त गरिरहेको छैन भन्ने प्रश्न उठाउनु जायज छ।
हिज्बुल्लाहको बढ्दो खतरा
गाजाबाट इजरायलमाथि हमलाको भोलिपल्ट दक्षिण लेबनानबाट इजरायलमा हिजबुल्लाहले गरेको आक्रमण हमास र हिजबुल्लाहले इजरायललाई दुईवटा मोर्चामा फसाउने रणनीतिको हिस्सा हुनसक्छ ।
शिया कट्टरवादमा आधारित हिजबुल्लाह सन् १९८२ मा इस्लामिक देश लेबनानमा स्थापना भएको थियो। विगतको घोषणापत्र अनुसार हिज्बुल्लाहको उद्देश्य सशस्त्र संघर्ष र ‘अमेरिकी आधिपत्य र क्रूर पुँजीवादी शक्तिहरू विरुद्ध लड्न’ इजरायललाई ध्वस्त पार्ने हो।
इजरायलका अनुसार हिजबुल्लाहसँग करिब ४५ हजार लडाकू छन्, जसमध्ये २० हजार सक्रिय छन् र २५ हजार रिजर्भमा छन्।
इजरायली रक्षा बलहरू भन्छन् कि प्रत्येक वर्ष हिजबुल्लाहले ७ सय मिलियन डलर भन्दा बढी कोष प्राप्त गर्दछ, जसको ठूलो हिस्सा इरानबाट आउँछ। साथै, इजरायलका अनुसार इरानले हिजबुल्लाहलाई हतियार, तालिम र खुफिया सहयोग प्रदान गर्दछ।
इजरायलका अनुसार हिजबुल्लाहको हतियारमा १ लाख २० हजार देखि १ लाख ३० हजार मिसाइलहरू छन्, जसमा सम्पूर्ण इजरायलमा पुग्न सक्ने लामो दूरीका मिसाइलहरू छन्।
हिजबुल्लाहसँग ट्याङ्क विरोधी हतियार, दर्जनौं मानवरहित हवाई सवारी साधन, उन्नत एन्टी-शिप मिसाइल, उन्नत एन्टि-एयरक्राफ्ट मिसाइल र वायु रक्षा प्रणालीहरू पनि छन्।
अमेरिका, बेलायत, अरब लिग, क्यानडा, अर्जेन्टिना, बहराइन, कोलम्बिया, जर्मनी, गल्फको अपरेशन काउन्सिल, होन्डुरस, इजरायल, नेदरल्यान्ड्स र पाराग्वे सबैले हिजबुल्लाहलाई आतंकवादी समूह मान्छन्। अर्कोतर्फ, अष्ट्रेलिया, युरोपेली संघ र न्यूजील्याण्डले हिजबुल्लाहको सैन्य शाखालाई आतंकवादी समूह मान्छन्।
इरानको छायाँ
प्यालेस्टिनीलाई समर्थन गर्नु इरानको विदेश नीतिको महत्त्वपूर्ण पक्ष भएको छ र यदि रिपोर्टहरूको विश्वास गर्ने हो भने, इजरायलमा शनिबार गाजाबाट भएको आक्रमणपछि इरानमा उत्सवको वातावरण थियो। तर, यसका बाबजुद पनि सोमबार इरानले गाजाबाट भएको आक्रमणमा आफ्नो भूमिका रहेको आरोप अस्वीकार गरेको छ।
इरानको विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता नासेर कनानीले भने, “इरानको भूमिकाको आरोपहरू राजनीतिक उद्देश्यमा आधारित छन्।” उनले प्यालेस्टाइन वा अन्य कुनै देशको निर्णयमा इरानले हस्तक्षेप नगर्ने बताए। इरानले इजरायललाई धम्की पनि दिएको छ कि यदि उसले इरानमाथि आक्रमण गर्यो भने यसको जवाफ विनाशकारी हुनेछ।
संयुक्त राष्ट्र संघमा समेत इरानले गाजाबाट भएको आक्रमणमा कुनै पनि भूमिकाको खण्डन गरेको छ।
समाचार एजेन्सी एएफपीको रिपोर्ट अनुसार इरानी विदेशमन्त्री होसेन अमिर-अब्दुल्लाहियानले सेप्टेम्बरको सुरुमा लेबनानको भ्रमणको क्रममा लेबनानी हिजबुल्लाह, हमास र प्यालेस्टिनी इस्लामिक जिहादका अधिकारीहरूसँग भेटेर इरानको समर्थनको जनाएका थिए।
हालैको वाल स्ट्रीट जर्नलको प्रतिवेदनमा हमास र हिजबुल्लाहका वरिष्ठ सदस्यहरूलाई उद्धृत गर्दै इरानी सुरक्षा अधिकारीहरूले शनिबार इजरायलमा हमासको अचम्मको हमला र गत सोमबार बेरुतमा भएको बैठकमा हमासको योजना बनाउन मद्दत गरेको बताएको छ।
अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केनले अमेरिकाले अहिलेसम्म यी आक्रमणमा इरानको संलग्नताको कुनै प्रमाण नदेखेको बताएका छन्।
इरानले हमासलाई आर्थिक सहयोग र हतियार उपलब्ध गराउँदै आएको स्वीकार गर्दै ह्वाइट हाउसले यी आक्रमणमा इरानको प्रत्यक्ष संलग्नता थियो भन्नु हतार नहुने पनि बताएको छ।
इजरायलले भनेको छ कि इरानको इस्लामिक रिभोलुसनरी गार्ड र तिनीहरूका क्षेत्रीय प्रतिनिधिहरूको कुड्स फोर्सको सबैभन्दा ठूलो उद्देश्य इजरायलको अतिक्रमण र विनाश हो।
इजरायलका अनुसार यो उद्देश्य हासिल गर्न इरानी शासनले इजरायलको सिमानामा हिजबुल्लाह, हमास, इस्लामिक जिहाद र सिया मिलिसिया जस्ता आतंकवादी संगठनहरू स्थापना गर्ने प्रयासमा अर्बौं डलर खर्च गरेको छ।
इजरायललाई अमेरिकी सैन्य सहायता
हमास, हिजबुल्लाह र इस्लामिक जिहाद जस्ता आतंकवादी संगठनहरूको बढ्दो खतरासँग जुध्न इजरायलले आफ्नो मित्र राष्ट्र अमेरिकाबाट पनि सहयोग लिइरहेको छ, जुन भविष्यमा बढ्दै जानेछ।
अमेरिकी रक्षामन्त्री लोयड अस्टिनले इजरायललाई आफ्नो समर्थन देखाउन अमेरिकाले धेरै सैन्य जहाज र विमान पठाएको बताएका छन्। अस्टिनले एक बयानमा भने कि, उनले युएसएस गेराल्ड आर फोर्ड क्यारियर स्ट्राइक समूहलाई इजरायल नजिकै पूर्वी भूमध्यसागरमा पठाइएको छ। यस स्ट्राइक समूहमा विमान वाहक, एक निर्देशित मिसाइल क्रूजर र चार निर्देशित मिसाइल विनाशकहरू समावेश छन्।
अस्टिनले यो पनि भने कि, अमेरिकाले यस क्षेत्रमा अमेरिकी वायुसेनाको F-35, F-15, F-16 र A-10 लडाकु विमान स्क्वाड्रनहरू बढाउने कदम चालेको छ। उनले अमेरिकाले इजरायललाई युद्ध सामग्री उपलब्ध गराउने पनि बताए।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनले आइतबार इजरायली प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुलाई इजरायली रक्षा बललाई थप सहायता पठाइएको र आगामी दिनमा थप सहायता पठाइने बताए।
प्यालेस्टाइन मुद्दा फेरि चर्चामा
हमासको हमलाका कारण प्यालेस्टाइनको मुद्दा फेरि एकपटक विश्वव्यापी मञ्चमा आएको विज्ञहरू बताउँछन्।
हमासको आक्रमणले प्यालेस्टाइनको मुद्दा फेरि केन्द्रित भएको सुनिश्चित गरेको छ। साउदी अरेबिया, युएई, बहराइन जस्ता देशहरूले यसलाई सामान्य बनाउन प्रयास गर्नेछन्।
भारत, इजरायल, युएइ, अमेरिकी समूह गठन भएपछि तनाव सुरु भएको बताइएको छ। यस्तोमा प्रश्न यो उठ्छ कि के विश्वका धेरैजसो देशहरूले इजरायलसँगको सम्बन्धलाई सामान्य बनाउँदै लगेका छन्। यस्तो अवस्थामा धेरै मुस्लिम देश इजरायलको मित्र बने भने प्यालेस्टाइनको मुद्दा कसले उठाउने भन्ने कुरा हमासले सोचिरहेको छ।